Ατοπική Δερματίτιδα

⇒Τί είναι; Από τι προκαλείται;

Η ατοπική δερματίτιδα (ΑΔ) είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα, φλεγμονώδης και έντονα κνησμώδης δερματοπάθεια. Αποτελεί τη συχνότερη δερματοπάθεια στα παιδιά (5-25%) αλλά η επίπτωση της αυξάνεται και στους ενήλικες.

Είναι μια πολυσύνθετη γενετική ασθένεια καθώς έχει διαπιστωθεί ότι η αλληλεπίδραση γονιδίων μεταξύ τους αλλά και η αλληλεπίδραση γενετικών με περιβαλλοντικούς παράγοντες καθορίζουν τις κλινικές εκδηλώσεις της ΑΔ και τη βαρύτητά τους. Περισσότερα από 80 γονίδια συνδέονται με την ΑΔ. Οι γενετικοί παράγοντες προκαλούν διαταραχές του δερματικού φραγμού και της έμφυτης και επίκτητης ανοσίας οπότε η επίδραση εξωτερικών παραγόντων, ερεθιστικών και αλλεργιογόνων πυροδοτούν εξάρσεις της νόσου.

⇒Ποιες είναι οι κλινικές εκδηλώσεις;

• Ο εξωγενής  ή αλλεργικός (αφορά 85-95% των ενηλίκων και 20-44% των παιδιών)με IgE ευαισθητοποίηση σε εισπνεόμενα και τροφικά αλλεργιογόνα
• Ο ενδογενής, με φυσιολογικά επίπεδα IgE και χωρίς αλλεργικές αντιδράσεις

Διακρίνουμε 3 κλινικούς τύπους:

• Βρεφικός τύπος (2 μηνών- 2ετών)με συνήθη εντόπιση στο πρόσωπο (περιστοματικά , παρειές), τριχωτό κεφαλής, κνήμες
• Παιδικός τύπος (2-12 ετών) όπου εκτός από το πρόσωπο οι βλάβες εμφανίζονται και στις καμπτικές επιφάνειες άνω και κάτω άκρων
• Τύπος εφήβων-ενηλίκων με εκδηλώσεις και τις εκτατικές επιφάνειες των άκρων και συχνότερη εμφάνιση στα χέρια λόγω ασχολιών, οικιακών και επαγγελματικών.

Ø Διάγνωση

• Εκτός από τα διαγνωστικά κριτήρια   που υπάρχουν και τα οποία με την πάροδο των ετών αναδιαμορφώνονται περιλαμβάνοντας εκτός από κλινικά και ανοσολογικά κριτήρια σημαντική είναι η αξιολόγηση της βαρύτητας της νόσου (SCORAD) , η διαφορική διάγνωση από άλλες δερματοπάθειες (όπως η αλλεργική ή ερεθιστική εξ επαφής δερματίτιδα, νομισματοειδές έκζεμα κ.α.)και η διενέργεια επιδερμικών δοκιμασιών για έλεγχο αλλεργιογόνων (atopy patch tests, patch tests, skin prick tests).

Πηγή: sanofi.gr

⊗ Θεραπεία

Τα κύρια σημεία της θεραπείας, είναι:

• Ενυδάτωση και υγιεινή

Τα ενυδατικά   είναι βασική θεραπεία στις ήπιες μορφές και συνοδευτική στις χρόνιες καταστάσεις και στοχεύουν στην βελτίωση του δερματικού φραγμού και την ανακούφιση από τον κνησμό, ενώ η συστηματική χρήση τους μειώνει την χρήση φαρμακευτικών κρεμών.

Τα καθαριστικά  με pH 5.0-5.5 δεν περιέχουν αλλεργιογόνα , δεν είναι αντισηπτικά δεν χρησιμοποιούνται με σφουγγάρια ή τριβή ενώ το μπάνιο γίνεται σε θερμοκρασία νερού 27-30^οC και ακολουθεί ταμποναριστό σκούπισμα και εφαρμογή μαλακτικής κρέμας.

• Αποφυγή ερεθιστικών και αλλεργιογόνων παραγόντων

Λόγω μειωμένης αντίστασης στους ερεθιστικούς παράγοντες τα ατοπικά δέρματα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ερεθιστικής ή αλλεργικής δερματίτιδας γι’αυτό και πρέπει να τους αποφεύγουν. Ως ερεθιστικοί παράγοντες   έχουν ενοχοποιηθεί τα σαπούνια, καθαριστικά, αντισηπτικά, τα αρώματα, το νερό, τα μάλλινα ή συνθετικά ρούχα, ο καπνός του τσιγάρου, οι ρύποι της ατμόσφαιρας, η ζέστη λόγω της ερεθιστικής εφίδρωσης που προκαλεί καθώς και η υψηλή υγρασία για τον ίδιο λόγο.

• Θεραπευτική εκπαίδευση

Υπάρχει μια πληθώρα πρακτικών συμβουλών  για την καθημερινή φροντίδα των ατόμων με ατοπικά δέρματα. Ενδεικτικά, αναφέρονται:

• Θερμοκρασία δωματίου 19 ^οC
• Τακτικός αερισμός σπιτιού και τίναγμα κλινοσκευασμάτων
• Αποφυγή μάλλινων κλινοσκεπασμάτων και πουπουλένιων μαξιλαριών
• Αποφυγή μοκετών και χαλιών
• Χρήση ηλεκτρικής και όχι απλής σκούπας
• Χαλαρό ντύσιμο με βαμβακερά ρούχα
• Αποφυγή στρες που είναι επιβαρυντικός παράγοντας
• Αποφυγή ξεσμού και τραυματισμού του δέρματος

• Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή συστήνεται από τον θεράποντα δερματολόγο και μπορεί να είναι τοπική ή/και συστηματική.

• Στα τοπικά σκευάσματα περιλαμβάνονται τα τοπικά κορτικοστεροειδή που ασκούν αντιφλεγμονώδη δράση για την αντιμετώπιση της έξαρσης και οι τοπικοί αναστολείς της καλσινευρίνης (pimecrolimus, tacrolimus) που δεν προκαλούν ατροφία του δέρματος και δίνονται θεραπευτικά και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τα κορτικοστεροειδή.
• Η συστηματική θεραπεία περιλαμβάνει κυρίως τα αντιισταμινικά για έλεγχο του κνησμού και κορτικοστεροειδή συστηματικά στην οξεία φάση για πολύ σύντομο διάστημα ενώ σπάνια χρησιμοποιούνται άλλα σκευάσματα για αντιμετώπιση κυρίως των χρόνιων επίμονων εκζεμάτων.

◊ Γιατί πρέπει να θεραπεύσω το έκζεμά μου;

Η ανάγκη αντιμετώπισης του ατοπικού εκζέματος είναι αναγκαία  και επιτακτική καθώς έχει διαπιστωθεί ότι η επίμονη ατοπική φλεγμονή στο δέρμα αυξάνει την πιθανότητα ατοπίας σε άλλα όργανα και συστήματα άρα μόνο η θεραπεία της νόσου στο δέρμα μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη αυτή.

Ο δερματολόγος είναι ο ειδικός γιατρός που μπορεί να διαγνώσει και να θεραπεύσει την ατοπική δερματίτιδα σε όποια ηλικία και αν αυτή εμφανίζεται .