Καρκίνοι του δέρματος

⇒ Τί εννοούμε όταν λέμε «καρκίνος δέρματος»;

Όπως είναι γνωστό ο καρκίνος δεν αποτελεί μία πάθηση αλλά μία κατηγορία πολλών παθήσεων με μεγάλη ποικιλία και πολλές διαφοροποιήσεις μεταξύ των τύπων. Με τον όρο καρκίνος του δέρματος συνήθως αναφερόμαστε σε τρεις τύπους καρκίνων. Είναι εντελώς διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο. Αυτοί είναι:

• Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
• Κακόηθες μελάνωμα

⇒ Πώς προκαλείται;

Κάθε τύπος καρκίνου έχει επιμέρους παράγοντες κινδύνου, ωστόσο πρέπει να τονίσουμε ότι και οι τρεις σχετίζονται και προκαλούνται από την παρατεταμένη και απροστάτευτη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία καταστρέφει το DNA των κυττάρων του δέρματος καθιστώντας τα ευάλωτα σε μεταλλάξεις. Είναι μια διαδικασία αθροιστική και με τα χρόνια συσσωρεύονται οι βλάβες που προκαλούνται από τα εγκαύματα (καψίματα) του ήλιου. Είναι υπέρτατης σημασίας να χρησιμοποιούμε αντι-ηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, καπέλο και να αποφεύγουμε τον καλοκαιρινό ήλιο τις μεσημεριανές ώρες. Το μαύρισμα είναι μια βλαβερή διαδικασία τραυματισμού του δέρματος είτε προέρχεται από τον ήλιο είτε από τα πολύ δημοφιλή σολάριουμ των κέντρων αισθητικής. Ιδίως για τα παιδιά, σε όσο μικρότερη ηλικία υποστούν ηλιακό έγκαυμα (κάψιμο), τόσο χειρότερο για το δέρμα τους.

Άλλοι εξίσου σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:

• Ανοιχτόχρωμο δέρμα και ανοιχτόχρωμα μάτια
• Κληρονομικότητα και ιστορικό καρκίνου δέρματος στην οικογένεια
• Δυσπλαστικοί σπίλοι
• Έκθεση σε ραδιενέργεια, αρσενικό
• Κάπνισμα
• Ανοσοκαταστολή
• Προϋπάρχουσες βλάβες του δέρματος (εγκαύματα, έλκη, λευκοπλακία, ακτινική κεράτωση)
• Ιός HPV (καρκινογόνοι υπότυποι)

Προσβάλλει εξίσου  ανθρώπους  όλων των φυλών και φύλων, το 50% εκ των οποίων εμφανίζουν λεύκη πριν την ηλικία των 20 ετών. Προσβάλλει το 1% του γενικού πληθυσμού.

⇒ Τί είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC);

Αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο καρκίνο του δέρματος και την επόμενη πιο επιθετική μορφή μετά το μελάνωμα. Αυτή η μορφή καρκίνου συναντάται στα ακανθοκύτταρα από τα οποία αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος της επιφανειακής στοιβάδας του δέρματος , της επιδερμίδας. Εμφανίζεται συχνότερα στο κεφάλι, στο πρόσωπο, στα άκρα αλλά και στο βλεννογόνο του κάτω χείλους. Άλλες θέσεις είναι ο κορμός, η γλώσσα και ο βλεννογόνος των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού. Κατηγοριοποιείται περαιτέρω σε ελκωτικό ή υπερκερατωσικό.

Κλινικά συνήθως είναι μια βλάβη σε μορφή όγκου με έλκος που εξέχει από την επιφάνεια του δέρματος. Συχνά είναι σκληρό με ανώμαλη υφή, μπορεί να προκαλεί πόνο και να αιμορραγεί. Μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε απομακρυσμένα όργανα ή στους επιχώριους λεμφαδένες(2-10%) . Οι ακτινικές υπερκερατώσεις που συναντάμε πολύ συχνά στα ιατρεία μας θεωρούνται πρώιμες μορφές ακαθοκυτταρικού καρκινώματος και γι’αυτό σκόπιμο είναι η έγκαιρη αντιμετώπισή τους!

⇒ Πώς αντιμετωπίζεται;

Τα ακανθοκυτταρικά καρκίνωματα συνήθως παραμένουν περιορισμένα στην επιδερμίδα για αρκετό χρονικό διάστημα. Όμως όσο αναπτύσσονται τόσο πιο εκτεταμένη θεραπεία απαιτείται. Τελικά διηθούν τους υποκείμενους ιστούς και αυτό το γεγονός πιθανόν να οδηγήσει σε σοβαρές δυσμορφίες, εκτεταμένα χειρουργεία ή συνδυαστικές θεραπείες.

Στόχος είναι η ευρεία χειρουργική αφαίρεσή του όγκου (τεχνική MOHS) και συχνά είναι αναγκαία η συνεργασία δερματολόγου, δερματοχειρουργού και πλαστικού χειρουργού. Ανάλογα τα περιστατικό μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν και άλλες θεραπευτικές τεχνικές όπως κρυοθεραπεία, lasers ή συμπληρωματική ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία. Η επίσκεψη σας στο δερματολογικό ιατρείο και η άμεση δερματοσκόπηση θα κατευθύνει την ιατρό να σας προτείνει εξατομικευμένα την κατάλληλη θεραπεία.

⇒ Τί είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC);

Αποτελεί το συχνότερο καρκίνο του δέρματος και προέρχεται από τη βασική στιβάδα της επιδερμίδας από όπου παίρνει και το όνομα του. Εμφανίζεται συχνότερα στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, όπως στο πρόσωπο (μύτη, κάτω από τα βλέφαρα, μέτωπο), στο λαιμό, πίσω από τα αυτιά. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί σε σημεία όπως ο κορμός ή τα γεννητικά όργανα.

Εμφανίζεται αρχικά ως μια κόκκινη βλατίδα που σταδιακά αυξάνει σε μέγεθος, ενώ δε δίνει σχεδόν ποτέ μεταστάσεις. Ταξινομείται σε πολλούς υποτύπους εκ των οποίων οι πιο συχνοί είναι ο οζώδης και ελκωτικός και ο μελαγχρωματικός.

⇒ Πώς αντιμετωπίζεται;

Η λογική της αντιμετώπισης είναι ίδια με αυτή του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.

⇒ Τί είναι το μελάνωμα (MM);

• Το μελάνωμα είναι ο καρκίνος του δέρματος που εμφανίζει τη μεγαλύτερη αύξηση παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Είναι ο πλέον κακοήθης καρκίνος όταν ανακαλύπτεται σε προχωρημένα στάδια αλλά είναι ιάσιμος όταν ανακαλυφθεί νωρίς.Παίρνει το όνομά του από τα μελανοκύτταρα και κλινικά εμφανίζεται στους άνδρες συχνότερα στον κορμό (κυρίως στην πλάτη) ενώ στις γυναίκες συχνότερα στα κάτω άκρα. Μπορεί να εμφανιστεί στους βλεννογόνους του στόματος ή των ματιών ή κάτω από τα νύχια (υπονύχιο μελάνωμα). Οι συχνότεροι τύποι του είναι το επιφανειακώς επεκτεινόμενο, το οζώδες, το μελάνωμα των άκρων και το μελάνωμα επί κακοήθους φακής.Το μελάνωμα αναγνωρίζεται από το ακρωνύμιο ABCDE, τα οποία σημαίνουν:
  • Asymmetry (Ασυμμετρία)
  • Border Irregularity (Ανώμαλα όρια)
  • Colour variation (Ποικιλία χρώματος)
  • Diameter (Διάμετρος)
  • Evolution (Εξέλιξη βλαβών)

Είναι σημαντικό να έχουμε στο νου μας την παραπάνω εικόνα ώστε να αναγνωρίζουμε εγκαίρως το μελάνωμα. Αν παρατηρήσετε κάτι από τα παρακάτω, επικοινωνήστε με το δερματολόγο σας.

⇒ Πώς αντιμετωπίζεται;

Το μελάνωμα απαιτεί μια εξατομικευμένη προσέγγιση και καλή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων. Η διάγνωση θα τεθεί μέσω βιοψίας δέρματος και στη συνέχεια η θεραπεία είναι η ευρεία χειρουργική αφαίρεση του δέρματος της περιοχής, σε συνδυασμό (αν χρειαστεί) και επιπλέον φαρμακευτική θεραπεία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονίσουμε ξανά ότι στα αρχικά στάδια θεραπεύεται και πως η προστασία από τον ήλιο είναι το άλφα και το ωμέγα.

⇒ Πώς μπορώ να προστατεύομαι από τον ήλιο το καλοκαίρι;

• Βρείτε χώρο με σκιά στην παραλία και χρησιμοποιήστε πάντα ομπρέλα.
• Αποφύγετε τις μεσημεριανές ώρες 11πμ– 4μμ
• Οπωσδήποτε φορέστε καπέλο και αντιηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας στα παιδιά για κάθε δραστηριότητα στον ήλιο, ακόμη και αν δε βρίσκονται στη θάλασσα
• Χρησιμοποιήστε το αντιηλιακό τουλάχιστον 20 λεπτά πριν εκτεθείτε στον ήλιο
• Εφαρμόστε το αντιηλιακό σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ιδίως αφότου έχετε βουτήξει στη θάλασσα
• Καλό είναι να έχουμε πάντα κάποιο αντηλιακό στην τσάντα μας.
• Αποφύγετε την ηλιοθεραπεία και το τεχνητό μαύρισμα με UV ακτινοβολία (σολάριουμ)
• Μην εκθέτετε τα νεογέννητα στον ήλιο. Μετά την ηλικία των 6 μηνών τα μωρά πρέπει να φορούν αντιηλιακό.
• Εξετάζετε το δέρμα σας από την κορυφή έως τα νύχια κάθε μήνα
• Να επισκέπτεστε τον δερματολόγο σας κάθε χρόνο με σκοπό την επαγγελματική εξέταση του δέρματός σας ή νωρίτερα αν διαπιστώσετε βλάβη που δεν προϋπήρχε και παραμένει.